شش موقعیتی که باید سکوت کنید

تعریف واژه سکوت

در این مقاله از تام آکادمی قرار است به یکی از مهمترین مهارت های فن بیان اشاره کنیم. سکوت کردن به معنای امتناع کردن از سخن گفتن است. ازدیدگاه فلسفه سکوت کردن عبارت است از: خودداری از سخن گفتن با وجود داشتن  توانایی آن.

فقط سکوت  می تواند نشان  دهد که چقدر واژه ها و کلمات در ادای حق مطلب عاجزند. انسان زمانی ارزش سکوت کردن را درک میکند که از آنچه به زبان آورده  پشیمان باشد. آنقدر لغت سکوت عظیم و ژرف است که هرگاه انسان به آن فکر می کند ذهنش در تفکر غرق می شود.

در بعضی فرهنگ‌ها، سکوت  کردن امری با ارزش و مهم به شمار می رود. مثلا در فرهنگ مردم آسیای شرقی و چین، سکوت پر از راز و رمزهای عجیب است. سکوت  کردن به معنای احترام به کار می‌رود و اصولا کم  ‌سخن بودن  یک ویژگی خوب محسوب میشود.

اغلب اوقات سکوت کردن در مورد برخی مسائل باعث سالم ماندن فکر و نظرمان در مورد آنها می‌شود، و زیاد سخن گفتن درباره آنها ما را از مسیر درست و مناسب منحرف  میکند.

برای همه ی ما به عنوان عضوی از جامعه این موضوع بسیارحیاتی است که بدانیم چه زمانی، چه حرفی را باید بزنیم، و اما مهم تر از آن این است که درک کنیم چه وقت هایی بهتر است جلوی زبان مان را بگیریم و سکوت پیشه کنیم. هر زمان که احساس کردید باید جواب حرف کسی را بدهید، خصوصا اگر عصبانی بودید، این جمله ی زیبای حضرت مولانا را به خاطر بیاورید که: «هر چه قدر  بیشتر سکوت کنی، بیشتر می توانی بشنوی.»

زمانی که لازم است سکوت کنید. برخلاف صحبت کردن، بیشتر و بهتر گوش کردن هیچ تنشی ایجاد نمی کند و ضرری نیز به شما نمیرساند. سکوت کردن چیزی از ارزش های ما نمی کاهد بلکه باعث میشود احترام خودمان و دیگران را بیشتر حفظ کنیم.

ایجاد حس و حال خوب و رفع اضطراب، نگرانی، کاهش خشم و فشارهای عصبی، ایجاد فرصت برای فکر کردن  و افزایش تمرکز و  تقویت حافظه  از آثار مثبت  سکوت است.

6 موقعیت که در آن ها بهتر است سکوت اختیار کنیم:

1.عصبانی شدن دیگران

در یک بحث و مشاجره، سکوت کردن به شما این امکان را میدهد که بهتر گوش دهید و متوجه بشوید که طرف مقابلتان در اخر خودش از بحث کردن خسته خواهد شد. زمانی که نیاز است بر خلاف میل تان به شخصی واکنش نشان دهید، چند ثانیه به خود فرصت دهید تا قبل از جواب دادن افکارتان را جمع کنید. می توانید به جای مخالفت کردن با طرف مقابلتان، روش تأیید کردن را امتحان کنید. فرضا اگر کسی از شما پرسید آیا امروز موهایم خیلی بد حالت شده است؟ اگر شما هم با او موافق هستید، می توانید بگویید: درست کردن موها در چنین آب و هوایی کارآسانی نیست. ابرازهمدلی و همدردی از بروز هر گونه کشمکش و بحثی جلوگیری خواهد کرد.

یا اگرمیدانید شخصی خشمگین و عصبانی است و با جوابی که شما  به او می دهید عصبانیت اون بیشتر خواهد شد، بهتر است که از جواب دادن خودداری کنید وباعث عصبانی تر شدن شخص مقابلتان نشوید.

2.اگر خودتان عصبانی هستید:

زمانی که به هر دلیلی عصبانی و خشمگین هستید بهتر است سکوت پیشه کنید. در مواقع عصبانیت شما مانند یک انبار باروت هستید و هر جوابی که از سمت شما داده میشود حکم آتش را دارد. پس در این مواقع مراقب زبانتان باشید. گرچه حرف هایی که در زمان عصبانیت گفته میشود ممکن است اعتبار و ارزش زیادی نداشته باشند اما خیلی از اوقات باعث  بروز دردسر و مشکلات متعددی برای ما خواهند شد. همچنین حرفی که در عصبانیت بر زبان می آید میتواند عزیزترین و مهم ترین افراد زندگیمان را از ما آزرده خاطر و رنجیده سازد.

3.اگر کلامتان احساسات کسی را جریحه دار میکند:

این مسئله بسیار مهم است که از اظهار نظر درباره ی حقایق اجتناب ناپذیر در مورد دیگران خودداری کنید. درزندگی و یا  ظاهرهرانسان چیزی وجود دارد که باعث رنجش و آزاراو میشود.  با توجه به اینکه هر شخصی را مسئله ی خاصی می رنجاند، هیچ راهی وجود ندارد که بدانید حرف های شما تا چه حد به دیگران صدمه و آسیب وارد خواهد کرد.  بنابراین یک راه ساده این است که، در صورتیکه حرف خوبی برای گفتن و شروع مکالمه ندارید،  بهتر است اصلاً چیزی نگویید. زخم زبان زدن به یک شخص و یا دست گذاشتن روی نقطه ضعف افراد را می توانید امتیازی به نفع خودتان حساب کنید اما آیا واقعاً این چیزی است که خواهان آن هستید؟ شاید زخمی که با کلامتان به کسی وارد میکنید از نظرشما بی اهمییت باشد اما میتواند روان واعتماد به نفس شخص مقابل را نابود کند. همیشه آینده ی روابط تان با اطرافیان را در نظر بگیرید و به جای حرف زدن یک نفس عمیق بکشید و بدانید که سکوت خیلی از اوقات کارساز تر است.

‎4:اگر قصد اصلاح کسی را دارید:

اگر قصد شما کمک کردن به شخصی است که است که میدانید در حال انجام عمل اشتباهی است، بهتر است که سکوت اختیار کنید. شخصی که مشغول انجام کار اشتباهی باشد، ممکن است که به انجام آن عمل عادت کرده باشد و به احتمال زیاد کمک کلامی ای که شما بخواهید به او برسانید چندان فایده ای نخواهد داشت و باعث تغییر رفتاراو نخواهد شد و تنها  ممکن است باعث بروز ناراحتی و دلخوری از سمت شخص مقابل بشود. پس در مواقعی که قصد دارید با کلامتان رفتار شخصی را اصلاح کنید، بدانید که بجای اینکاربهتراست سکوت کنید یا به صورت کلی  دراین مورد صحبتی به میان نیاورید.

5.اگر سخنتان غیر ضروری است:

قانون درست و صحیح صحبت کردن این است که بی دلیل وبی هوا سخن نگویید و اگرفکر میکنید سخنانتان به اطرافیان کمکی نمی کند از بازگو کردن آن ها پرهیز کنید.

معمولا در جامعه  بخصوص مدرسه و یا محل کار با این نوع الگوی صحبت کردن و افرادی که سخنان بیهوده و بی فکر بر زبان می آورند مواجه شده اید، برای مثال، وقتی یک جلسه درسی و یا کاری به پایان می ‎میرسد، مطرح کردن یک سوالی بی جا و بیهوده میتواند باعث کش پیدا کردن و ادامه دار شدن بی دلیل آن جلسه شود و وقت افراد حاضردر جلسه را بگیرد و اکثر افراد از چنین شخصی متنفر هستند و نظر مثبتی راجع به این اشخاص ندارند، پس بهتر است شما  نیز چنین شخصی نباشید.

ما گاهی اوقات ممکن است بدون این که خودمان بخواهیم و یا متوجه شویم، به صورت غیر ارادی با سخنمان باعث رنجیدن و آزار و اذیت اطرافیانمان بشویم پس کار درست این  است قبل از به زبان آوردن زدن هر حرفی، به  آن خوب فکر کنیم، سخنمان را تجزیه و تحلیل کنیم و جوانب مختلف سخنان خود را بسنجیم و در صورتی که به این نتیجه رسیدیم که بازگو کردن سخنمان باعث بروز دلخوری، سوءتفاهم و یا بحث و جدل میشود تا ناخواسته باعث ایجاد ناراحتی و رنجش در وجود عزیزان خود نشویم.

6.در ابتدای رسیدن به هدف

اگر جزو آن دسته از افراد هستید که قبل از انجام هر کاری دیگران را از تصمیمات آینده خود به طور کلی با خبر میکنید بهتر است که از انجام این اینکار خودداری کنید و سکوت اختیار کنید. زیرا که بهتر است تا زمانی که به طور قطعی از انجام شدن کاری اطمینان ندارید با دیگران در این مورد صحبت نکنید. با صحبت کردن از تصمیمات و اهداف قبل از رسیدن به آن ها  گاهی باعث میشود حسادت و بدخواهی شخصی مانع از پیشبرد آن تصمیم بشود. و یا ممکن است در صورت محقق نشدن هدف مورد نظر، از طرف عده ای مورد تمسخر و یا شماتت قرار گیریم.

از دلایل دیگر حرف نزدن راجع به تصمیمات و اهداف پیش از محقق شدن آن ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

بیان اهداف و تصیمات نزد دیگران باعث تخلیه انرژِی صوتی از شما می شود.

شما هر چقدر بیشتر از اهدافتان حرف بزنید و برای دیگران از آن ها صحبت کنید، احتمالا کمتر برای رسیدن به هدفتان تلاش میکنید، وبرعکس هر چه قدر کمتر از تصمیمتان صحبت کنید، احتمال عمل کردنتان هم بیشتر خواهد بود.

ممکن است شما در انجام تصمیمتان دچار تردید شوید. پس بهتر است که قبل از قطعی شدن تصمیمتان در مورد آن با کسی صحبت نکنید.

پیامدهای مثبت سکوت کردن

سکوت تمرکز را افزایش میدهد:

زمانی که  سکوت میکنید، بیشتر با ذهن خودتان تنها می شوید و در چنین موقعیتی با خودتان  بیشتر صحبت می کنید و به سوال هایی که از خودتان می پرسید پاسخ می دهید و درنتیجه خلاقیتتان  نیز افزایش می یابد.

سکوت اضطراب را کم میکند:

وقتی اضطراب و استرس کمتری دارید، فکرتان نیز بهتر کار میکند، وقتی فکرتان بهتر کار کند، تصمیمات درست تر و پخته تری می گیرید و برای رسیدن به تصمیمتان آمادگی بیشتری نیز خواهید داشت.

 هنگام سکوت فعال مغز کمتر میشود و از طریق عوامل بیرونی تحریک نمیشود:

وقتی فعالیت مغز کمتر باشد و از طریق عوامل بیرونی تحریک نشود، باعث می شود بتوانید به جریان درونی افکار و احساسات خود ورود پیدا کنید و ایده های بهتری به ذهنتان خواهد آمد.

برای تربیت ذهن نیاز است که گاهی سکوت کنیم و به ذهنمان استراحت دهیم. سکوت باعث رخ دادن اشتباهات کمتر و در نتیجه عذر خواهی کمتر میشود.

وقتی سکوت می کنید، علم و آگاهی بیشتری نسبت به رفتارهای خود خواهید داشت و بر درست و غلط بودن کارهایتان تسلط بیشتری خواهید داشت. با سکوت کردن می توانید در مورد رفتارهایتان بیشتر فکر کنید و در نتیجه انتخاب های پخته تر و بهتری داشته باشید.

تمرین کنید شنونده بهتری باشید

همیشه نیازی نیست برای ارتباط موثر و خوب با دیگران صحبت کنیم، بلکه گاهی سکوت کردن و در عوض آن شنونده خوبی بودن بسیار میتواند در تحکیم روابط ما با دیگران موثر باشد.

شنونده های خوب همیشه بهتر و کمتر حرف می زنند و حرفهای دقیق و با ارزشی می زنند. برای اینکه شنونده بهتری باشید این تمرین ها را انجام دهید:

در سکوت نشستن را تمرین کنید

با یکی ازاطرافیانتان تصمیم بگیرید که در یک مدت زمان مشخص  سکوت کنید و در زمان انجام کارهایتان هیچ صحبتی بین شما رخ ندهد. به شرط اینکه  سکوتتان  منجربه ورود به دنیای مجازی و چت کردن  نباشد. یک سکوت واقعی باشد که در آن به کارهایی که باید انجام دهید و اهداف و تصمیماتتان فکر کنید. این تمرین شما را  به سکوت کردن عادت خواهد داد.

  فرق شنیدن و گوش دادن را درک کنید

وقتی چیزی را می شنوید فقط یک فرآیند شنیداری رخ داده است. یعنی یک صدایی تولید شده و  چون گوش  قادر به  شنیدن است آن صدا را می شنود. اما گوش دادن با شنیدن فرق دارد. هنگام گوش دادن نه تنها گوش، بلکه  قلب، ذهن، و کل بدن انسان را درگیر می شود.

سعی کنید به جای شنیدن صحبت های دیگران به حرفهای آن ها با دقت گوش کنید. با اینکار نشان می دهید  به حضور در کنار عزیزانتان واقعا علاقه  دارید. خودتان را آماده کنید که با گوش دادن، چیزهای جدید و زیادی یاد بگیرید. بجای اینکه منتظر باشید صحبت دیگران تمام شود تا  سریعا  خودتان حرف زدن را شروع کنید، فقط به صحبت های دیگران گوش کنید.

پذیرش و قضاوت نکردن را تمرین کنید

زمانی که به حرف های شخص مقابل بدون هیچ قضاوتی گوش داده و سپس پاسخ می دهید و اصراری ندارید که او ساکت شود تا حرفهایی خودتان را بزنید، به او کمک می کنید تا احساس آزادی کند  و علاوه براین خودتان هم مورد قبول واقع می شوید.

به صحبت های  کسی که عقیده اش مخالف شماست  با دقت گوش دهید و به جای اینکه او را بخاطر اعتقادات و رفتارهایش چون موافق با عقاید شما نیست شماتت کنید، احترام بگذارید. زبان بدن خود را طوری تنظیم کنید که به او احساس خوشایندی بدهید. چشم هایتان را مدام در اطراف نچرخانید. سرتان را تکان ندهید. هر واکنش شما ممکن است نوعی قضاوت به حساب بیاید. این  را بدانید که پذیرفتن حرفهای شخص مقابل به معنی تایید و یا عدم تایید آن ها نیست.

تمرین سکوت کردن

برای تمرین مهارت سکوت باید ابتدا محیط پیرامون خود را از صداهای مزاحم دور کنید وهر روز صبح قبل از خوردن صبحانه با قرارگرفتن در محیطی آرام ایجاد  مهارت  سکوت کردن را در درونمان تقویت کنیم.

با خوب گوش دادن، آرام و آهسته صحبت کردن، تفکر چند ثانیه ای قبل از صحبت کردن و تلاش برای گوش دادن به سخن دیگران و کمتر و به موقع حرف زدن، برای ایجاد  و تقویت مهارت سکوت تمرین کنیم.